زیست فناوری گیاهی – کوشان زیست آزما پارسه

کشت بافت گیاهی شاخه مهمی از زیست فناوری گیاهی است و نیازمند ویتامین ها، آمینواسیدها و هورمون های تنظیم کننده رشد گیاه میباشد که استفاده از آن در جهان به سرعت در حال گسترش است. بيوتكنولوژي گیاهی همچنین شامل تغييـر در اطلاعـات ژنتيكـي گياهـان، سـلولها يـا اندامهاي گياهي و استفاده كاربردي از ظرفيتهاي به دست آمده مـيباشـد. تولید سریع گیاهانی که تکثیر آنها از روش های مرسوم با مشکل مواجه می باشند، حذف بیماریها و تولید گیاهان عاری از ویروس و تولید ژنوتیپ های جدید اهداف اولیه در کاربرد فنون کشت بافت گیاهی است. کوشان زیست با سالها تجربه در زمینه تامین مواد اولیه بیوتکنولوژی و با تمرکز بر بیولوژی مولکولی و مواد بیوشیمیایی بر آن شد که بصورت تخصصی در عرصه تامین ملزومات مورد نیاز زیست فناوری گیاهی و مجموعه محیط کشتهای تخصصی، هورمون های رشد اختصاصی و مواد القا کننده رشد در پژوهشکده ها و مراکز صنعتی فعالیت کند. لازم به ذکر است که در آینده نزدیک نیز کیت های موکولی عمومی و اختصاصی گیاه و همچنین وسایل و ظروف مصرفی مورد نیاز به محصولات اضافه خواهد شد. در همین راستا، کوشان زیست بطور تخصصی در زمینه آموزش مبانی اصلی زیست فناوری گیاهی با ارائه کارگاه ها و همچنین جزوات آموزشی جهت آماده سازی محیط های کشت، پروتکل های کشت کالوس، مریستم، بساک، پروتوپلاست و دیگر اجزای گیاهی، دوره های ژنومیکس و پروتئومیکس نیز آماده خدمت رسانی به مراکز علمی و پژوهشی کشور میباشد.

قبلی
بعدی

فرآوری بافت های گیاهی

کشت بافت گیاهی شاخه مهمی از زیست فناوری گیاهی است و نیازمند ویتامین ها، آمینواسیدها و هورمون های تنظیم کننده رشد گیاه میباشد که استفاده از آن در جهان به سرعت در حال گسترش است. بيوتكنولوژي گیاهی همچنین شامل تغييـر در اطلاعـات ژنتيكـي گياهـان، سـلولها يـا اندامهاي گياهي و استفاده كاربردي از ظرفيتهاي به دست آمده مـيباشـد. تولید سریع گیاهانی که تکثیر آنها از روش های مرسوم با مشکل مواجه می باشند، حذف بیماریها و تولید گیاهان عاری از ویروس و تولید ژنوتیپ های جدید اهداف اولیه در کاربرد فنون کشت بافت گیاهی است. شرکت کوشان زیست با سالها تجربه در زمینه تامین مواد اولیه بیوتکنولوژی و با تمرکز بر بیولوژی مولکولی و مواد بیوشیمیایی بر آن شد که بصورت تخصصی در عرصه تامین ملزومات مورد نیاز در پروسه های زیست فناوری گیاهی و مجموعة محیط کشتهای تخصصی و پایه، هورمون های رشد اختصاصی و مواد القا کننده رشد و نموی نباتی در پژوهشکده ها و مراکز صنعتی فعالیت کند. لازم به ذکر است که در آینده نزدیک نیز کیت های موکولی عمومی و اختصاصی گیاه و همچنین وسایل و ظروف مصرفی مورد نیاز به محصولات اضافه خواهد شد. در همین راستا، بخش گیاهی شرکت بصورت تخصصی در زمینه آموزش مبانی اصلی زیست فناوری گیاهی بصورت ارائه کارگاه ها و همچنین جزوات آموزشی جهت آماده سازی محیط های کشت، پروتکل های کشت کالوس، مریستم، بساک، پروتوپلاست و دیگر اجزای گیاهی، دوره های ژنومیکس و پروتئومیکس نیز آماده خدمت رسانی به مراکز علمی و پژوهشی کشور میباشد.

لیست برخی از محصولات بشرح زیر میباشد

Culture Media, Salts and Vitamin Mixes

Gamborg’s B-5 Basal Medium with Minimal Organics, Plant cell culture, tested, powder
Gamborg’s B-5 Basal Salt Mixture, Plant cell culture, tested, powder
Gamborg’s Vitamin Solution (1000X), Plant cell culture, tested, liquid
McCown’s Woody Plant Basal Salt Mixture, Plant cell culture, tested, powder
Murashige and Skoog Basal Medium (MS), Plant cell culture, tested, powder
Murashige and Skoog Basal Medium with Gamborg’s Vitamins, Plant cell culture, tested, powder
Murashige and Skoog Basal Medium with sucrose and agar, Plant cell culture, tested, powder
Murashige and Skoog Basal Salt Mixture (MS), Plant cell culture, tested, powder
Murashige and Skoog Basal Salts with minimal organics, Plant cell culture, tested, powder
Murashige and Skoog Vitamin, 1000 ×, Plant cell culture, tested, powder
White’s Basal Salt Mixture, Plant cell culture, tested, powder
Phytamaxä Orchid Maintenance Medium without Charcoal, Plant cell culture, tested, powder

Pathogen Screening and Growth Media

Bacteria Screening Medium 523
Corn meal agar
Czapek-Dox broth
Luria agar base, Miller
Luria broth base, Miller
Malt Extract Agar
Malt Extract Broth
Nutrient agar 1.5%
Nutrient broth
Oatmeal agar
Potato Dextrose Agar
Potato Dextrose Broth

Protoplast Isolation and Culture

Cellulase Aspergillus niger, powder, minimum0.3 units/mg solid
Cellulase Trichoderma viride, Plant cell culture, tested, 3-10 units/mg solid
Driselase® Basidiomycetes sp., Plant cell culture, tested
Fluorescein diacetate
Fluorescein isothiocyanate isomer I, suitable for protein labeling, minimum90% (HPLC), powder
Fluorescent Brightener 28
Gamborg’s B-5 Basal Salt Mixture, Plant cell culture, tested, powder
Pectinase solution Aspergillus niger, Plant cell culture, tested, Aqueous glycerol solution, minimum5 units/mg protein (Lowry)
Pectinase from Rhizopus sp., Crude powder, 400-800 units/g solid
Pectinase from Rhizopus sp., Plant cell culture, tested, Crude powder, 400-800 units/g solid
Pectolyase from Aspergillus japonicus, Plant cell culture, tested, Lyophilized powder
Percoll®, pH 8.9 (20 °C), Plant cell culture, tested
Polyvinylpyrrolidone, Plant cell culture, tested

Phycology and Ecotoxicity Products

Sea salts
Seawater, Untreated, Plant cell culture, tested

Gelling Agents

Agar, Microbiologically, tested, Plant cell culture, tested, powder
Agar, Plant cell culture, tested, powder
Agar, Type A, Plant cell culture, tested
Agar, High gel strength, Plant cell culture, tested
Agar, Bacteriological, Microbiologically, tested, Plant cell culture, tested, flakes
Agar, Type E, Plant cell culture, tested
Agar, Plant cell culture, tested
Agar, Type M, Plant cell culture, tested
Agargelä, Plant cell culture, tested, powder
Agarose, Type VII, Low gelling temperature, Plant cell culture, tested
Alginic acid sodium salt brown algae, Low viscosity, Plant cell culture, tested, powder
i-Carrageenan, Eucheuma spinosa, Type V
Gelrite gellan gum
Phytagelä, Plant cell culture, tested, powder

Antibiotics

Carbenicillin disodium salt, Plant cell culture, tested, powder
Cefotaxime sodium salt, Plant cell culture, tested, approx.95%, powder
Chloramphenicol, Plant cell culture, tested
Erythromycin, Plant cell culture, tested, approx.98%
G418, Plant cell culture, tested, approx.98% (TLC)
Gentamicin sulfate salt, Plant cell culture, tested
Hygromycin B Streptomyces hygroscopicus, Plant cell culture, tested, minimum50% (HPLC), Lyophilized powder
Kanamycin monosulfate from Streptomyces kanamyceticus, Plant cell culture, tested
Neomycin trisulfate salt hydrate, Plant cell culture, tested
Paromomycin sulfate salt, Plant cell culture, tested
Penicillin G potassium salt, Plant cell culture, tested, approx.1,600 units/mg
Penicillin G sodium salt, Plant cell culture, tested, approx.1,650 units/mg
Puromycin dihydrochloride Streptomyces albo-niger, powder, ³98% (TLC), cell culture, tested
8-Quinolinol hemisulfate salt, Plant cell culture, tested, crystalline
Rifampicin, Plant cell culture, tested, approx.95% (HPLC), crystalline
Spectinomycin dihydrochloride hydrate,
Streptomycin sulfate salt, Plant cell culture, tested
Vancomycin hydrochloride from Streptomyces orientalis, Plant cell culture, tested

Antimycotics

Plant cell culture tested Amphotericin B, approx.80% (HPLC), powder
Nystatin, Plant cell culture, tested
Pentachloronitrobenzene, Plant cell culture, tested, 99% (GC), powder
Thiabendazole, Plant cell culture, tested, powder

Plant Growth Regulators

Auxins

4-Chlorophenoxyacetic acid, Plant cell culture, tested, crystalline
2,4-Dichlorophenoxyacetic acid, Plant cell culture, tested, minimum98%, crystalline
(2,4-Dichlorophenoxy)acetic acid sodium salt monohydrate, Plant cell culture, tested
3-Indoleacetic acid, Plant cell culture, tested, crystalline
Indole-3-acetic acid sodium salt, Plant cell culture, tested, minimum98%
Indole-3-butyric acid, Plant cell culture, tested
Indole-3-butyric acid potassium salt, Plant cell culture, tested
Indole-3-propionic acid, Plant cell culture, tested, crystalline
Methyl indole-3-acetate, suitable (Standard for IAA Immunoassay Kit, PGR-3), minimum99%
1-Naphthaleneacetic acid, Plant cell culture, tested, approx.97%, crystalline
1-Naphthaleneacetic acid solution, 1 mg/mL, Plant cell culture, tested
1-Naphthaleneacetic acid potassium salt, Plant cell culture, tested, approx.95%
2-Naphthoxyacetic acid, practical grade, Plant cell culture, tested, crystalline
Phenylacetic acid, Plant cell culture, tested
Picloram, Plant cell culture, tested
2,4,5-Trichlorophenoxyacetic acid, Plant cell culture, tested, approx.97%, crystalline
2,3,5-Triiodobenzoic acid, Plant cell culture, tested, approx.97% (titration)

Cytokinins

Adenine, Plant cell culture, tested, minimum99%
Adenine sulfate salt, Plant cell culture, tested, minimum99%
6-Benzylaminopurine, Plant cell culture, tested
6-Benzylaminopurine solution, 1 mg/mL, Plant cell culture, tested
6-Benzylaminopurine hydrochloride, Plant cell culture, tested, minimum98%
N-Benzyl-9-(2-tetrahydropyranyl)adenine, Plant cell culture, tested
6-(g,g-Dimethylallylamino)purine, 1 mg/mL, Plant cell culture, tested
6-(g,g-Dimethylallylamino)purine, Commercial Grade, Plant cell culture, tested, minimum90%
6-(g,g-Dimethylallylamino)purine, Plant cell culture, tested, minimum98.5%
N,N¢-Diphenylurea, Plant cell culture, tested
Kinetin, Plant cell culture, tested, crystalline
Kinetin, Commercial Grade, Plant cell culture, tested, Amorphous powder
Kinetin solution, 1 mg/mL, Plant cell culture, tested
Kinetin hydrochloride, Plant cell culture, tested, minimum98%
Thidiazuron, Plant cell culture, tested
Zeatin, Plant cell culture, tested, powder
trans-Zeatin, Plant cell culture, tested, minimum97%
trans-Zeatin hydrochloride, Plant cell culture, tested, minimum97%
trans-Zeatin-riboside, Plant cell culture, tested, approx.95%

Miscellaneous Plant Growth Regulators

(±)-Abscisic acid, Plant cell culture, tested, approx.99%, powder
Ancymidol, Plant cell culture, tested
Chlorocholine chloride, Plant cell culture, tested
Daminozide, Plant cell culture, tested
Dicamba, Plant cell culture, tested
Gibberellic acid, Plant cell culture, tested, minimum90% as GA3 (of total gibberellins.)
Gibberellic acid potassium salt, Plant cell culture, tested, approx.95%, minimum50% as Total GA3
Gibberellin A4, Plant cell culture, tested, minimum90%
Gibberellin A7, Plant cell culture, tested, approx.90%
(-)-Jasmonic acid,
(±)-Jasmonic acid, Plant cell culture, tested, liquid
Phloroglucinol, Plant cell culture, tested

در شرایط آزمایشگاهی به اولین چیزی که نیاز داریم یک بستر مناسب برای رشد گیاه می باشد که بطور کلی شامل مواد مغذی و همبند کننده و همچنین هورمون هایی که در رشد و تمایز گیاه اساسا مورد نیاز است و شامل : عناصر ماکرو، عناصر میکرو، هیدارت کربن، ویتامین ها، هورمون ها، آمینواسیدهایی همچون گلایسین و ترکیبات پیچیده مثل پپتون، هیدرولیزات کازئین، شیر نارگیل، پلی آمین و آگار میباشند.

عناصر ماکرو این مواد به مقداری بیش از 0.5 میلی مول بر لیتر ، مورد نیاز گیاه می باشند. این عناصر شامل Ca , Mg , K , S , P , N : می باشند. معولا عناصر معدنی ماکرو به صورت استوک ساخته و در یخچال نگهداری می شوند. در تهیه استوک باید دقت شودکه مواد ترکیب شده ، تشکیل رسوب ندهند. به عنوان مثال در بین عناصر ماکرو، منیزیوم را معمولا به صورت استوک جداگانه تهیه می کنند.

ازت در گیاه به صورت ترکیبات آلی ولی کم و بیش به شکل نیترید و نیترات دیده میشود. ازت در ساختت پروتیین و اسید های نوکلییک، کلروفیل، کوآنزیم ها و هورمون ها شرکت دارد. گیاهان در مقابل ازت عکس العمل های مهمی دارند : افزایش رشد سبزینه ای، رشد و نمو و توسعه متعادل اندام ها، افزایش تولید پروتیین های گیاهی، افزایش تولید میوه و دانه، تیره رنگ شدن برگ ها به سبب افزایش کلروفیل. علائم کمبود: در یک لپه ای ها قسمت میانی پهنک برگ زرد شده و لبه برگ ها سبز باقی می ماند و در دو لپه ای ها تمام قسمت برگ زرد میشود.

فسفر در ساختمان اسید های نوکلئیک، ATP و مواد حد واسط فتوسنتز و تنفس وجود داشته و در بسیاری از فعالیت های حیاتی گیاه دخالت دارد و باعث تسریع در رشد و رسیدن محصول شده و کیفیت محصول را افزایش میدهد. علایم کمبود: در یک لپه ای ها به صورت نواحی یا نقاط قرمز رنگ یا ارقوانی بر روی سطح برگ دیده میشود و در دو لپه ای ها رگبرگ های مسن قرمز یا ارغوانی میشود.

پتاسیم مهمترین کاتیون تنظیم کننده فشار اسمزی در سلول می باشد. جذب آب و تعادل جذب عناصر به پتاسیم نیاز دارد و سبب بالا بردن کیفیت محصول و راندمان فتوسنتز و مقاومت گیاه در برابر امراض میشود. در ساختمان گیاه وجود ندارد و وجودش بخاطر ساختن بعضی اسید امینه ها ضروری است. پتاسیم درسنتز و انتقال کربو هیدرات ها و به طور کلی مصرف دی اکسید کربن موثر بوده و برای تشکیل دیواره سلول ضروری است. علایم کمبود: به طور کلی در دو لپه ای ها لبه برگ ها زرد و سپس قهوهای میشود و در یک لپه ای ها این علاعم از نوک برگ ها شروع میشود.

گوگرد در تشکیل کلروفیل برگ ها نقش دارد. در ساختمان اسید های آمینه مثل سیستئین و متیونین ( پیش ماده سنتز اتیلن ) نقش نیز نقش داشته و در ساختمان برخی کوانزیم ها دیده می شود. علاعم کمبود: رگبرگ ها زرد شده ولی بقیه برگ سبز می ماند. (درست برعکس علایم کمبود منگنز و منیزیوم و آهن که فواصل رگبرگ ها زرد میشود).

کلسیم وظیفه کلسیم در سنتز ساختمان دیواره سلول به صورت پکتات کلسیم است. علاعم کمبود: علایم در برگ های جوان نمایان است که رنگ سبز آنها مایل به زرد می شود و برگ های جوان چروکیده و باز نمیشوند و در کنار برگ ها پیچیدگی مشاهده میشود.

منیزیوم در مرکز ملکول های کلروفیل و به صورت پکتات منیزیوم در ساختمان دیواره سلول وجود دارد. علایم کمبود : در برگ های مسن دیده میشود . علایم آن فواصل بین رگبرگ ها زرد میشود و رگبرگ ها سبز باقی می مانند.

عناصر میکرو (ریز مغذی) کم مصرف این مواد به مقداری کمتر از 0.5 میلی مول بر لیتر مورد نیاز گیاه می باشند.این عناصر شاملFe , Mn , Cu , B , Zn , Co , I , Mo می باشند.در میان این عناصر فقط آهن به صورت استوک جداگانه و بقیه عناصر به صورت یک استوک (استوک میکرو) ساخته می شود. معمولا استوک آهن درون فویل پیچیده می شود زیرا نور تجزیه کننده آهن است. محلول استوک نمک های میکرو همانند استوک نمک های ماکرو برای کوتاه مدت در یخچال قابل نگهداری است. و برای نگهداری طولانی مدت ، از فریزر استفاده می شود.

آهن و منگنز به عنوان کوفاکتور عمل کرده و در بعضی از سیستم های آنزیمی برای تولید پروتیین دخالت دارد و آهن در ساختمان بعضی آنزیم ها و بعضی از مواد رنگی دخالت دارد. آهن در در زنجیره انتقال الکترون موثر است یعنی در عمل فتوسنتز و هم در تنفس گیاه نقش دارد. علاعم کمبود : رگبرگ ها سبز باقی میمانند ولی فواصل بین آنها زرد میشود.

روی در بیوسنتز کلروفیل و هورمون اکسین موثر است و به عنوان کوفاکتور نیز عمل می کند. علایم کمبود: باریک و ضعیف شدن برگ ها که گاهی لکه های بر روی یرگ مشاهده میشود.

مس به عنوان کوفاکتور عمل می کند و در واکنش های زنجیره انتقال الکترون نقش دارد. علایم کمبود : سبز ماندن رگبرگ ها و زرد شدن فواصل رگبرگ ها میباشد.

بور و مولیبدن بور برای تقسیم سلولی و جوانه زدن دانه گرده و انتقال بغضی هورمو ن ها و حرکت قند دخالت داشته و به عنوان کوفاکتور نیز عمل می کند. در حالت کمبود غنچه ها رشد ننموده و در نتیجه برگ ها کوچک و ضعیف میشوند. مولیبدن هم به عنوان کو فاکتور عمل می کند و در ساختمان برخی آنزیم ها دیده شده است.

هیدرات های کربن به دلیل نور کم در محیط درون شیشه ای، فتوسنتز چندانی صورت نمی گیرد، لذا افزودن قند در محیط کشت کاملا ضروری است. معمولا از قند ساکاروز ، فروکتوز و گلوکز استفاده می شود. میزان غلظت قند افزوده شده به محیط ، بستگی به نوع ریز نمونه (Explant) و سن آن دارد. مثلا جنین های جوان به درصد بالاتری قند نیاز دارند. نکته مهمی که باید توجه کرد اینست که قند ها در اثر اتوکلاو نمودن، دچار تغییر می شوند.

ویتامین ها اکثر ویتامین ها توسط گیاه ساخته می شود؛ لیکن اضافه نمودن برخی از ویتامین هانظیر اسید نیکوتینیک(B3) ، تیامین (B1) ، پیرودوکسین (B6) و… به محیط کشت ضروری است. همچنین از ویتامینC به عنوان آنتی اکسیدان استفاده می شود. ویتامین ها معمولا به صورت استوک100X ( یعنی صد برابر) تهیه می شوند عموما ویتامین ها را توسط صافی ، استریل می کنند و از اتوکلاو (به دلیل حساسیت ویتامین ها به گرما) استفاده نمی شود.

هورمون ها معمولا در ایجاد تمایز و شکل گیری اندام ها موثر هستند، مهمترین هورمون های گیاهی که در کشت بافت استفاده می شوند عبارتند از : اکسین ، سیتوکینین ، جیبرلین. البته گاهی هم از آبسزیک اسید استفاده می گردد. سیتوکینین از مهمترین هورمون ها در تمایز بافت ها می باشد. استفاده از جیبرلین ، محدود به کشت جنین است چون جیبرلین از اندام زایی( ارگانوژنز) جلوگیری می نماید. اکسین کاربرد زیادی در کشت بافت دارد و شامل IAA (اکسین طبیعی که به دلیل ناپایداری در مقابل نور و دما ، درون فویل نگهداری می شود) ،NAA ، IBA و 2,4,D ( از 2,4,D استفاده چندانی در کشت بافت نمی شود چون این ماده سبب ایجاد موتاسیون می شود و مانع فتوسنتز می باشد، ولی در القا جنین زایی سوماتیکی میتوان از آن بهره گرفت.

اکسینها عموما به منظور افزایش رشد سلول ها و همچنین تولید اندام و یا القای جنین زایی سوماتیکی و یا القای کالوس به کار می رود. در حین تولید اندام نسبت مناسب اکسین به سیتوکینین باید رعایت شود. میزان اکسین با غلظت کمتر ( نسبت به سیتو کینین) تولید ساقه، نسبت بیشتر اکسین ( نسبت به سیتوکینین) تولید ریشه می کند.اگر غلظت اکسین خیلی زیاد باشد، تولید اندام نمی کند بلکه کالوس تولید می شود. به منظور تهیه استوک اکسین ، بهتر است که اکسین ها را در هیدروکسید سدیم یا هیدروکسید پتاسیم 0.1 مولار ابتدا حل نموده ، سپس با آب مقطر به حجم برسانیم. اکسین در گیاه موجب نور گرایی، زمین گرایی، تشکیل لایه زاینده، ریشه زایی، رشد سلولها، غالبیت انتهایی، پارتنوکارپی شده و همچننی عمل تنک کنندگی دارد.

سیتوکینین ها بیشتر شامل مشتقات آدنین می باشد و نقش مهمی در القای ساقه زایی دارد. یادآور می شود که نسبت کم سیتوکینین به اکسین سبب ریشه زایی می شود. سیتوکینین ها را نیز در هیدروکسید سدیم یا هیدروکسید پتاسیم 0.1 مولار ابتدا حل نموده ، سپس با آب مقطر به حجم می رسانیم. از دو سیتوکینین مصنوعی ( کینیتین و بنزل آدنین) به وفور در کشت بافت استفاده می شود.لازم به ذکر است که سیتوکینین های مصنوعی در برابر نور و دما پایدار ترند. سیتوکینین ها در گیاه موجب تقسیم سلولی و تاخیر در وقوع پیری شده و نیز کمک به ساقه زایی، تسریع جوانه زنی و شکستن خواب گیاه از خواص سیتوکینین هاست. البته عمل ضد غالبیت انتهایی و ضد تخریب کلروفیل و در برخی موارد ایجاد پارتنوکارپی هم دارند

جیبرلین همانطور که پیش تر گفته شد، از این مواد به اندازه اکسین ها و سیتوکینین ها در کشت بافت استفاده نمی شود. جیبرلین ها محلول در آب هستند و به صورت استوک 100Xنگهداری می شوند.از معروف ترین جیبرلین ها ، GA3 می باشد که استفاده زیادی در باغبانی دارد.این مواد نسبت به دما بسیار حساس هستند. جیبرلین ضمن جلوگیری از اندام زایی باعث افزایش فاصله میانگره ها، رشد طولی سلول ها میشوند.

آبسزیک اسید و اتیلن آبسزیک اسید استفاده چندانی در کشت بافت ندارد ولیکن در القای جنین زلیی سوماتیکی کاربرد دارد. معمولا آبسزیک اسید نقشی بازدارنده و منفی در گیاه دارد که با استفاده از ذغال فعال می توان آبسزیک اسید را حذف کرد. این هورمون موجب پیری زودرس، خواب بذور و ریزش برگ و میوه میشود. اتیلن هورمونی گازی شکل است که معمولا به محیط کشت اضافه نمی شود چون خود گیاه، پس از مدتی تولید اتیلن خواهد کرد.

طریقه تهیه محیط کشت

روش های استریل سازی در کشت بافت

روش استریل سازی ریز نمونه

استریل کردن محیط کشت و محلول ها

مراحل اصلی انجام کشت بافت های گیاهی